Zonet zat je nog achter je bureau – belastingaangifte te doen, kijken naar vakantiehuisjes, internet vergelijken of het nieuws checken. Opeens zie je een bericht over de aardappeloogst en dan gebeurt het: je krijgt trek in frieten. Niet van die dunne fabriekspatat, maar echte, ambachtelijke vers gesneden en bereide dikke frieten. Dan moet je naar een Vlaming. En hoewel ze niet uitblinken in het verzinnen van bedrijfsnamen – de meeste heten gewoon De Vlaming – zijn het meesters in het frituren van je lievelingskostje.
150 jaar frieten
De echte Vlaamse frieten, met zo’n kwak zure mayonaise erbij, waar vind je die nog? Door alle fastfoodketens en kwalitaria’s die diepvriespatat serveren, lijkt er in de steden bijna geen plek meer te zijn voor zo’n gezellig pijpenlaatje waar je ambachtelijke frieten uit een puntzak eet. Een frietkot, zouden ze in Vlaanderen zeggen. Deze drie tentjes in Noord-Holland houden de eer van de verse Vlaamse frieten hoog. Wist je trouwens dat de snack vorig jaar zijn 150ste verjaardag vierde?
Friethuis De Vlaminck, Warmoesstraat 3, Haarlem
In de schitterende Warmoesstraat in Haarlem, gelegen vlakbij de Grote Markt, staat tussen de andere horeca en kledingwinkels een piepklein pandje waar heerlijke walmen uit komen. Hier staat eigenaar Ali al ‘s morgens vroeg zijn piepers te jassen en te snijden, want Haarlem is een drukke stad met hongerige inwoners en toeristen. Ali combineert het bereiden van de werkelijk sublieme frieten met heerlijke specialiteiten uit zijn geboorteland. De vriendelijke uitbater maakt grapjes, serveert de puntzakken hoogstpersoonlijk op het terrasje (als dit weer mogelijk is) en vraagt aan bijna iedere gast gekscherend of hij of zij zin heeft om te helpen met schillen. Gezellige tent!
Fritures d’Anvers, Kosterstraat 15, Zandvoort
Al decennia lang bereiden de Vlamingen van Fritures d’Anvers (Frituur uit Antwerpen) hun goudgele lekkernij aan het gezelligste pleintje van Zandvoort. Hier een puntzak frieten nuttigen, terwijl je de gezellige drukte om je heen observeert, is bepaald geen straf. De sortering aan sauzen bij d’Anvers is uitgebreid en echt Vlaams. En natuurlijk kun je er stoofvlees bij bestellen. ‘Heerlijk ouderwets!’ schreef iemand op TripAdvisor. En dat is precies het compliment dat een traditionele frietenbakker wil hebben.
Friethuis De Vlaminck, Voordam 2, Alkmaar
Over gezellige pleinen gesproken: vanaf het Friethuis aan de Voordam kijk je uit over het Waagplein, het epicentrum van stappend Alkmaar. Deze frietenkoning werkt met twee aardappelrassen: de Frieslander en de Agria. Lange aardappels waaruit prachtige, goudgele joekels van frieten uit gesneden en gefrituurd worden. Tartaarsaus of toch liever Andalouse? De Vlaminck heeft het allemaal. Neem voor de zekerheid een grote zak, want je blijft ervan smullen. Een mens mag best af en toe genieten toch? Morgen maar weer een salade.
